در حمله يك جوان 25ساله به نيروهاي پليس در تظاهرات مسالمت‌آميز مردم عليه خشونت‌هاي پليس، 12نفر از اين نيروها هدف قرار گرفتند كه 5نفر از آنها جان خود را از دست دادند.
رفتار تبعيض آميز و خشونت بار پليس آمريكا در مقابل سياهپوستان موضوع جديدي نيست. نگاه تبعيض آميز نسبت به رنگين پوستان در اين كشور، سنتي ديرپاست و نهادهايي مثل دستگاه تأمين امنيت يعني پليس و دستگاه قضايي يعني دادگاه‌ها هم از اين قضيه مستثني نيستند. رگه‌هاي نژادپرستي در تمام نهادهاي اجتماعي آمريكا نفوذ پيدا كرده است.
از سوي ديگر، سياهپوستان آمريكا به دلايل مختلف ازجمله به‌خاطر پيامدهاي ناشي از نظام برده‌داري، خواسته يا ناخواسته، عموما به سمت جرم و جنايت سوق داده شده‌اند. اكنون سياهپوستان حدود 13درصد از جمعيت آمريكا را تشكيل مي‌دهند اما گفته مي‌شود حدود 70درصد از دزدي‌ها و جرم‌هاي ارتكابي در اين كشور برخاسته از جمعيت سياهپوستان است. نزد بيشتر شهروندان آمريكا، به‌ويژه سفيدپوستان، عموم سياهان و به‌خصوص جوانان آنها خلافكار و مشكوك به اقدامات مجرمانه تلقي مي‌شوند. از همين منظر، نيروهاي پليس نيز سختگيري‌هاي بيشتري را عليه جوانان سياهپوست انجام مي‌دهند.
در بيشتر حوادثي كه به‌خاطر اعمال خشونت پليس عليه سياهپوستان ناشي شده، حتي اگر سياهپوستان قصد و نيتي هم براي انجام خلاف نداشته باشند، از ديد عموم نيروهاي پليس، مظنون قلمداد مي‌شوند؛ مگر آنكه خلافش ثابت شود. در چنين شرايطي، نيروهاي پليس حتي اگر نيت سوئي هم نداشته باشند، به‌دليل اين ذهنيت و سابقه‌اي كه از سياهپوستان در جامعه آمريكا جا افتاده، احتياط و حساسيت بيشتري در مواجهه با سياهپوستان به‌ويژه در مناطق جرم‌خيز شهرهاي بزرگ به خرج مي‌دهند. اين حساسيت به بروز رفتار تند و خشن در قبال آنها منجر مي‌شود كه نتيجه آن هدف قرار دادن و قتل برخي سياهپوستان در عين بي‌گناهي است.
مواردي از اين دست به كرار در تاريخ آمريكا مشاهده مي‌شود. حتي در دهه‌هاي 1950و 1960كه جنبش حقوق مدني فعال بود، اين نوع خشونت به شكل عريان‌تري نمود پيدا مي‌كرد. اما آنچه طي 2تا 3سال اخير جامعه آمريكا را به‌شدت تحت‌تأثير قرار داده اين است كه ميزان آگاهي عمومي در اين كشور و به تبع آن، در ميان مردم جهان، در مورد وجود تبعيض‌هاي نژادي در آمريكا افزايش پيدا كرده است. استفاده از ابزارهاي متعدد براي اطلاع‌رساني، به افزايش اين آگاهي كمك كرده است. وجود تلفن‌هاي همراه هوشمند كه قابليت ضبط و انتشار تصاوير در شبكه‌هاي اجتماعي را دارند، در بسياري از حوادثي كه به تضييع حقوق سياهپوستان منجر شده، به افزايش آگاهي جامعه كمك بزرگي كرده است.
بنابراين اگر جواني در يك شهر دورافتاده آمريكا هم موردحمله پليس قرار بگيرد، جامعه اين كشور به سرعت از آن مطلع مي‌شود و نسبت به آن واكنش نشان مي‌دهد. فارغ از اين، آگاهي اجتماعي اقليت‌هاي نژادي در آمريكا نسبت به بحث منازعات نژادي افزايش پيدا كرده و آنها بيش از پيش نسبت به حقوق‌شان مطلع شده‌اند. اكنون شاهد آن هستيم كه سياهپوستان آمريكا بسيار آگاه‌تر از گذشته شده و با يكديگر همبستگي بيشتري پيدا كرده‌اند. علاوه بر اين، آنها از حمايت جمع كثيري از سفيدپوستان نيز برخوردار هستند. اين موضوع در اجتماعاتي كه طي سال‌هاي اخير شاهد آن بوده‌ايم، مشهود بوده است. شهروندان سفيدپوست آمريكايي همپاي آمريكايي‌هاي آفريقايي تبار و لاتين تبارها نسبت به رفتارهاي خشونت بار نيروهاي پليس و تبعيض موجود در جامعه آمريكا در قبال اقليت‌هاي نژادي، دست به اعتراض زده‌اند.
در آن سوي ميدان، طي اين سال‌ها فعاليت گروه‌هاي نژادپرست نيز در آمريكا گسترش پيدا كرده است. آنها در مورد تغيير بافت جمعيتي در آمريكا نگران هستند. به قدرت رسيدن يك رئيس‌جمهور سياهپوست در اين كشور دائما بر نگراني‌هاي آنها افزوده است. گروه‌هاي افراطي نژادپرست، سياهپوستان و لاتين‌تبارها را عامل اصلي بسياري از مشكلات اقتصادي موجود در آمريكا مي‌دانند. در چنين فضايي، شخصي همچون دونالد ترامپ توانسته با انگشت گذاشتن بر ترس بخش بزرگي از جامعه آمريكا و با سر دادن شعارهاي نژادپرستانه خود را به كرسي نامزدي حزب جمهوريخواه در انتخابات رياست‌جمهوري آمريكا برساند.
وضعيت امروز آمريكا از شكل‌گيري يك جامعه دو قطبي خبر مي‌دهد؛ از يك طرف شاهد فعاليت روزافزون گروه‌هاي حقوق مدني و مخالفان تبعيض هستيم كه تجمعات گسترده‌اي را برگزار مي‌كنند، از طرف ديگر اوج‌گيري فعاليت‌ها و اقدامات گروه‌هاي نژادپرست را مي‌بينيم. حمله يك جوان سفيدپوست به نيايش‌كنندگان در كليساي سياهپوستان شهر چارلستون نمونه‌اي از اينگونه اقدامات بوده است.
در چنين فضايي، توسل سياهان به اعتراض‌هاي غيرمدني و انتقامجويي‌هاي مسلحانه، شرايط را وخيم‌تر مي‌كند. جامعه آمريكا به‌شدت مسلح است؛ از هر 3آمريكايي، 2نفر سلاح در اختيار دارند. اين شرايط بسيار خطرناك است و تعداد بالاي سلاحي كه در اختيار مردم است، باعث مي‌شود ترس در دل نيروهاي پليس هم بيشتر شود. در اين شرايط، اتفاقاتي نظير كشته شدن جوانان سياهپوست مانند آنچه هفته گذشته شاهد آن بوديم، بيشتر هم خواهد شد. در مقابل، جوانان سياهپوست و گروه‌هاي معترض به اين وضعيت هم، به جاي تجمعات خياباني به سمت استفاده از سلاح براي مقابله با نيروهاي پليس متمايل خواهند شد.
آنچه مسلم است اين است كه منازعات نژادي در جامعه آمريكا رو به صعود است. تلاش‌هايي كه طي سال‌هاي اخير انجام گرفته فعلا نتيجه بخش نبوده است. گرچه بعد از 2قرن، يك رئيس‌جمهور سياهپوست در آمريكا به قدرت رسيد و اينگونه به‌نظر مي‌آمد كه اين پاياني باشد بر مرزبندي‌هاي نژادي، اما در سال‌هاي اخير زندگي براي اكثريت سياهپوستان و به‌خصوص سياهپوستان فقير تغييري نداشته است. بحران اقتصادي سال‌هاي 2007و 2008زندگي براي اين گروه از شهروندان آمريكايي را سخت‌تر كرده، عده بيشتري از آنها دچار فقر شده و به سمت اقدامات مجرمانه سوق پيدا كرده‌اند.
آنچه مشخص است اينكه، جامعه آمريكا فعلا اسير يك تسلسل در خشونت شده است. از طرفي منازعات نژادي، تبعيض و فقر به خشونت‌ها دامن مي‌زنند و از طرف ديگر خشونت‌ها منازعات نژادي را افزايش مي‌دهند. جامعه آمريكا بيش از پيش به يك جامعه چندنژادي تبديل شده است و تركيب جمعيتي آن روزبه‌روز به ضرر سفيدپوستان اروپايي تبار در حال تغيير است. به‌نظر مي‌رسد اگر چاره‌اي اساسي براي اين تسلسل خشونت انديشيده نشود، جامعه آمريكا در آينده با درگيري‌هاي گسترده تري مواجه شود.
- كارشناس مسائل آمريكا
نظر شما